0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Esnaf Bülteni Dergisi olarak iletişimde olduğumuz yüzlerce Kobi’nin yeni ekonomik koşullarda hayatta kalmak için verdiği mücadeleye tanık olurken bir taraftan da yeterli ve gerekli danışmanlık hizmetlerini alarak yeni ekonomik düzene ayak uyduranların büyümek için ve ihracat yapmak için gösterdikleri çaba takdire şayan.

KOBİLER Yeni ekonomik koşullarda hayatta nasıl kalacak ve nasıl büyüyecekler işinin ehli ve bu konuların uzmanı İstanbul Ticaret Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Kasımoğlu ve SMMM-MBA Zeynep Odabaşı Filiz’e sorduk.

Eşref Küçükateş: Yeni piyasa koşullarında KOBİ’lerin stratejik pozisyonları nedir?

Prof. Dr. Murat Kasımoğlu: Maalesef birçok zorluğun bir arada yaşandığı karmaşık bir dönemdeyiz. Bütün dünyada KOBİ’ler enflasyona ve ezici maliyetlere karşı yoğun bir mücadele veriyor. Salgınlar, doğal afetler her birimizi derinden sarstı. Dışsal faktörlerin yaşamsal faaliyetlerimizi bu denli etkilediği bir dönemde, haliyle KOBİ’lerin yatırım iştahı da etkilendi. KOBİ’ler oldukça zor koşullarda ticaret yapma çabası içindedirler. Özellikle proje ve büyüme finansman maliyetlerinde yaşanan artışlar şirketlerdeki kârlılık ve rekabet düzeyine ciddi şekilde etki etmektedir. Bu durumda KOBİ’lerin kendilerini piyasalarda yeniden konumlandırmalarını zorunlu hale getirmiştir.Küçük İşletme İyimserlik Endeksi 0,5 puan artarak 90,3’e yükseldi.49 yıllık ortalama olan 98’in altında kaldı.

Eşref Küçükateş:  Küçük İşletme İyimserlik Endeksinin son 49 yıllık ortalamanın altında kaldığından bahsettiniz.KOBİ’lerin beklentilerinde ortaya çıkan bu durumun nedeni nedir?

Prof. Dr. Murat Kasımoğlu:  Yapılan araştırmalarda geçen aya göre KOBİ’lerinin %26’sı enflasyonun, işlerini yürütürken en önemli sorunları olduğunu bildirdi.Ekonomistlerin yaptığı analize göre; “Enflasyon küçük işletmeler için azalmaya başlasa da işletme hissedarları gelecekteki iş koşulları konusunda şüpheci olmaya devam ediyor”. Dolayısıyla piyasada oluşan tedarik zincirindeki maliyet artışları, hammadde ve yarı mamul fiyatlarındaki yüksek volatilite KOBİ’lerin geleceğe yönelik beklentilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Bütün bunlarla beraber küresel düzeyde yaşanan yüksek çatışma beklentileri işletmeler açısından üretim süreçleri üzerinde önemli etkilerin olacağını ortaya koymaktadır.

Eşref Küçükateş: KOBİ patronlarının geleceğe yönelik beklenti ve stratejileri nelerdir?

Prof. Dr. Murat Kasımoğlu: Önümüzdeki altı ayda daha iyi iş koşulları bekleyen KOBİ sahiplerinin sayısı, önceki döneme göre altı puan artarak -%51’den -%45’e çıktı. KOBİ’lerin %45’i, önceki döneme göre dört puan artışla doldurulması zor olan iş ilanlarını yayımlıyor. KOBİ’lerin eleman talep oranı tarihsel açıdan oldukça yüksek. Uzmanlar; hissedarların küçük işletme ekonomisi hakkında olumsuz bir görünüme sahip olduklarını belirtiyor. Buna rağmen işletmeler üretkenliği artırmak için açık pozisyonları doldurmaya ve tam kadro ve kapasite çalışma koşullarına dönmek için büyük bir mücadele veriyor. KOBİ’lerin %59’u son altı ayda, önceki döneme göre dört puan artışla olumlu bir gelişme olarak sermaye harcaması bildirdi.Harcama yapanların %42’si yeni ekipman, %24’ü araç satın aldı ve %11’i yeni demirbaşlar ve mobilyalar için para harcadı. %14’ü iyileştirilmiş veya genişletilmiş tesisler ve %8’i genişleme için yeni binalar veya arazi satın aldı. KOBİ’lerin %21’i önümüzdeki birkaç ay içinde sermaye harcamaları planlıyor.

Eşref Küçükateş: Üretimin kıymetinin arttığı bu zamanlarda KOBİ’lerin daha az yatırımla daha çok üretim ve ürün çeşitliliği sağlanmasına yönelik çalışmalar ne olmalı?

Zeynep Odabaşı:Nitelikli yöneticiler KOBİ’ler için kilit rol üstleniyor. Böyle bir dönemde ‘işi doğru yapmak’ ve ‘doğru iş yapmak’ en stratejik konu. Şirketlerde ortalama üzerinde kâr elde etmenin yegâne metodu bu ilkeler çerçevesinde KOBİ’lerin yönetilmesi. Sahada yaptığımız araştırmalarda şirketlerin kâr marjları çok düşük. KOBİ’lerin gelişmekte olan piyasalar ve küresel pazarlara göre oldukça düşük kârlılıkla iş yaptığını görüyoruz. Bu da KOBİ’lerin sürdürülebilir iş yapmasına engel teşkil ediyor. KOBİ’lerde dikey büyüme ve stratejik iş birliklerinin önemini artırmıştır. Üretim süreçlerinin dijitalleşmesi ve dijirati şirket olma yolunda çalışmaların hızlandırılması ile üretim ve ürün çeşitliliğinin artırılması mümkündür. Ayrıca bütün bunlar çevik bir KOBİ yönetimi gerektirir.

Eşref Küçükateş: Bu koşullarda sürdürülebilir üretimin ve maliyetleri düşürmenin sihirli bir formül var mı?

Zeynep Odabaşı:Maliyetlerin kontrolden çıktığı bir dönemdeyiz. Ama buna rağmen veriler; KOBİ’lerin stok yatırımlarını bir önceki aya göre 6 puan artırdığını söylüyor. Görünen o ki arz sorunlarının çözülmeye başlandığı ve tüketici harcamalarının rahatladığı bir dönem başlıyor. Ayrıca çalışmalarda; KOBİ’lerin %25’i, son zamanlarda tedarik zinciri kesintilerinin, işleri üzerinde önemli bir etkisi olduğunu belirtmiş. Bildiğiniz gibi küresel tedarik zinciri kırıldı. Bu süreç şirketlerin yönetimini daha kritik hale getirdi. Bu nedenle yüksek düzeyde yönetim kalitesine sahip olan KOBİ’lerin daha şanslı ve avantajlı olduğunu düşünüyorum. Özellikle kavramsal yetenekleri gelişmiş KOBİ yöneticileri bu dönemde krizleri fırsata çevirerek rekabetçi iş modelleri ile yüksek büyüme sağlayabilirler.

Eşref Küçükateş: KOBİ’lerde yüksek ve düşük kârlılığa yol açan nedenler nelerdi?

Zeynep Odabaşı:Pozitif kâr eğilimlerine ilişkin raporlar, önceki döneme göre dört puan artarak %26 oldu. Daha düşük kâr bildiren KOBİ sahipleri; %27’si satışların düşmesini, %26’sı malzeme maliyetlerindeki artışı, %15’i olağan mevsim değişikliğini, %11’i işçilik maliyetlerini, %10’u daha düşük karı ve %2’si daha yüksek vergileri veya düzenleme maliyetlerini ifade etmektedir. Daha yüksek kâr bildiren mal sahipleri için, %53’ü kredili satış hacimlerini, %23’ü normal mevsimsel değişikliği, %11’i daha yüksek fiyatları bildirdi. Sonuç olarak piyasa eğilimleri birçok alanda farklı yönetim metotlarını zorunlu kılmaktadır. KOBİ’lerin sürdürülebilir kârlılık ve büyüme süreçlerinin sağlıklı şekilde yürütülmesi mikro ve makro ekonomik performans açısından oldukça önemlidir. Bunun için de bütün paydaşların daha etkin bir yönetim yaklaşımı çerçevesinde hareket ederek KOBİ’leri önceki piyasa koşullarına göre daha çok korumak destelemek durumundadır.

Prof. Dr. Murat Kasımoğlu

Zeynep Odabaşı Filiz/SMMM-MBA