“GIDA İSRAFININ MALİYETİ TARIMSAL DESTEKLERİN YEDİ KATI”
İstanbul Ticaret Borsası Başkanı Ali Kopuz, gıda israfının bir ölüm kalım meselesi haline gelmeye başladığını belirterek, “Tarım ve Orman Bakanlığı’nın tahminlerine göre Türkiye’nin yıllık gıda kaybı ve israfı 18 milyon ton civarında. FAO’nun verilerine göre dünya çapında çöpe giden gıda miktarı ise 1,3 milyar ton ve bunun maddi değeri ise yaklaşık 1 trilyon dolar. Yani çöpteki 1 kg gıdanın değeri 77 cent. Bu hesaba göre Türkiye’deki 18 milyon ton gıda atığının değeri yaklaşık 14 milyar dolar demektir” dedi.
14 milyar doların çok büyük bir rakam olduğunu ifade eden İSTİB Başkanı Ali Kopuz, “Bu parayla neler yapılabileceğine dair çok şey söylenebilir. Ancak hiç biri bu ürünleri üretmek için harcanan emeğin, kaynağın, enerjinin önemini gösteremez. Bu gıdaları üretmek için devletimizin verdiği tarımsal desteklerin toplamı 2022 yılında 29 milyar lira, yani 2 milyar dolar… Biz bu paranın yedi katı değerindeki gıdayı çöpe atıyoruz” dedi.
“Gıda israfı deyince aklımıza sadece çöpe atılan gıda gelmemeli” diyen Ali Kopuz, “Gıda israfı aynı zamanda korkunç bir kaynak, emek, sermaye ve enerji israfı demektir. Tarımsal üretim öncesinde, sürecinde ve sonrasındaki çalışmalardan, lojistik ve depolamaya, perakende sunumundan, sofraya ulaşmasına kadar, gıdaya her aşamada emek veriliyor, kaynak harcanıyor ve enerji sarf ediliyor. Tek bir dilim ekmek çöpe gittiğinde tüm bu sürecin değeri de o ekmek parçasıyla çöpe atılıyor” dedi.
Gıda israfı hakkında Birleşmiş Milletler Çevre Programının verilerini de paylaşan Ali Kopuz, “Bu veriler, gıda israfının hem boyutlarını, hem insanlık için ne kadar büyük bir tehdit olduğunu hem de sorunun aslında zengin ülkelerden kaynaklandığını gösteriyor. Bu veriler, zengin ülkelerdeki obezite, fakir ülkelerdeki açlık sorunlarının da temelinde gıda israfının olduğunun açık bir göstergesidir” dedi.
Birleşmiş Milletler Çevre Programına Göre Gıda İsrafı
- Dünya çapında üretilen gıdanın yüzde 30’u kayıp ve israf oluyor.
- Gıda israfının oranı, meyveler ve sebzeler için yüzde 40-50, yağlı tohumlar, et ve süt ürünleri için yüzde 20, balık için yüzde 30'dur.
- Zengin ülkelerdeki tüketiciler, her yıl Sahra altı Afrika'nın tüm net gıda üretimi (230 milyon ton) kadar gıdayı (222 milyon ton) boşa harcıyor.
- Avrupa ve Kuzey Amerika'daki tüketicilerin kişi başına düşen yıllık gıda atığı 95-115 kg, Sahra altı Afrika ve Güney - Güneydoğu Asya'daki tüketicilerin ise sadece 6-11 kg’dır.
- Yıllık kişi başına düşen insan tüketimine yönelik gıda üretimi, zengin ülkelerde yaklaşık 900 kg, en yoksul bölgelerde 460 kg'dır.
- Zengin ülkelerde gıda israfının büyük kısmı sofrada, fakir ülkelerde ise sofraya gelene kadar gerçekleşiyor.