0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Lojistik aslında hayatımızın her alanında mevcut bir kavram, çünkü hem ticari hayat hem de aslında salt bireylerin tüketim ve ihtiyaçları söz konusu olduğunda dahi lojistik kavramı ile karşı karşıya kalıyoruz. Bu kavramı biraz açabilir misiniz?

Evet, aslında ticari ya da bireysel ihtiyaçlar, tüm faaliyet ve tüketim söz konusu olduğunda, ithalat ve ihracat kavramlarından bahsettiğimiz de lojistik kavramı da doğrudan devreye giriyor. Çünkü birçok ürün domestik olarak ülke içerisinde ve/veya uluslararası olarak bir yerden başka bir yere taşınması gerekiyor. Bu taşımalar için deniz, hava, kara yolu ve tren yolu kullanılmakta olup, tüm bu sistemin birbirine entegre olduğu intermodel olarak adlandırılan sistemle de yürütmek mümkün.

Ülke içerisinde ve uluslararası taşımacılık yapmak için hangi belgelere ihtiyaç duyuluyor?

Ülke içerisinde Kamyon ve kamyonet tarzı araçlar ile yük taşınabilmesi için K1 yetki belgesine, kargo yapabilmek için M2, lojistik yapabilmek için L1, nakliyat ambarı işletmeciliği için N2 yetki belgesine sahip olunması gerekmektedir. Ayrıca sürücülerin SRC belgesine sahip olmaları gerekmektedir. 

Uluslararası taşımacılık yapmak için gerekli belgeler ise; C2-L2 olarak adlandırılan; kamyon ve tır tarzı araçların yük taşıyabilmeleri için uluslararası düzeyde gerekli belgeye sahip olmak gerekir.   Yine taşıma işleri organizatörlüğü yapabilmek TİO yetki belgesine sahip olmak gerekmektedir.

Bu belgelerle birlikte taşıma yapabilmek için gönderici-alıcı firma bilgileri, menşe, taşıma bilgileri, varsa ödenecek vergiler, diğer belgeleri içermesi gerekli gümrük çıkış beyannamesi gerekmektedir.

Bir diğer belge Konşimento.  Konşimento belgesi üzerinde, sözleşme şartlarını belirten koşullar, tarifeler, tarafların sorumlulukları ve yasal çerçeve gösterilmektedir. Deniz, hava ve kara taşımacılığından yine farklı şekilde hazırlanması gereken bu belge sorumluluk türlerine göre de farklılık arz etmektedir.

Bir diğer belge navlun olup, navlun; deniz yolu ile taşınan eşya için, taşıma hizmeti karşılığında gemi şirketine ödenen ücrettir. Uluslara arası taşıma bedeli olan bu belge de taşıma için gerekli belgeler arasındadır. Yine dolaşım belgeleri, sigorta bedelleri ve finansman belgeleri eksiksiz olarak tamamlanmalıdır.  

Bu alanda birçok yönetmelik bulunmakta olup, deniz ve hava taşımacılığını ayrı ayrı ele almak gerektiği gibi ayrıca taşınanın tehlikeli madde olup olmadığı veya bozulabilir bir madde olup olmadığı gibi hususlar da yine ayrıca değerlendirilmeli ve belge ve sözleşmelere yönetmeliklere uygun hale getirilmelidir.

FIATA nedir?

Fıata International Federation of Freight Forwarders Associations” , açılımı Uluslararası Taşıma İşleri Organizatörleri Dernekleri Federasyonunu, taşıma işleri organizatörlüğü yönetmeliği uyarınca; taşıma işleri organizatörlüğü faaliyetlerinde bulunan yetki belgesine sahip gerçek ve tüzel kişiler ile bunların en az iki çalışanı, Milli Eğitim Bakanlığınca yetkilendirilen mesleki eğitim kuruluşlarından ilgili eğitimleri almak zorundadırlar. FIATA diploma eğitimi programına katılarak başarılı olan ve diploma almaya hak kazananlar için ayrıca ÜDY ve/veya ODY belgesi aranmayacağı hükme bağlanmıştır.  Taraflar arasında yapılan sözleşmelerde, taşımacılığa ilişkin ülkemizce taraf olunan uluslararası sözleşme ve konvansiyonlarda veya FIATA-FBL konişmentosun da yer alan hak, sorumluluk ve yükümlülükler esas alınabilir. Buradaki amaç yasaların standartlaştırılması ve lojistik firmaların faaliyetleri sırasında karşılaşacağı belirsizlikleri azaltmaktadır.

Lojistik Hukuku diye bir daldan bahsetmek mümkün müdür?

Aslında kavramsal olarak böyle bir hukuk dalı olduğunu söylemek mümkün bulunmamakla birlikte, kendi içerisinde spesifik konuları içeren bir alan olduğunu da söylemek son derece mümkün. Gümrük söz konusu olduğunda, gümrük mevzuatları ile birlikte kaçakçılık kanunu kapmasına da girebilecek, örneğin kargo taşımacılığında edimin ayıplı olup olmadığı gibi hususlarda borçlar kanunu, ticari şirketler arasında yürütüldüğü düşünüldüğünde ticaret kanunu, vergi ve vergi usul kanunları gibi birçok hukuk alanını kapsayan yine uluslararası mütekabiliyet sözleşmeler ve milletlerarası hukuk konularını dahi içerisinde barındıran oldukça geniş bir olgudan bahsettiğimizi söylemek mümkün.

Uygulamada karşılaşılan sorunlardan bahsedebilir misiniz?

Uygulamada birtakım sorunlarla karşılıyor tabi ki ama ilk akla gelenlerden örneğin karayolları taşımacılığında otobanlarda tır park alanlarının olmaması hem lojistik firmaları hem de şoförler için önemli sorunlardan bir tanesi. Yargıtay 9 saatin üzerindeki çalışmayı kabul etmiyor ise de; dinlenme ve park alanı sıkıntısı nedeni ile çalışmanın mecburen 9 saati geçtiği durumlar oluyor. Denizlerde konteyner sıkıntısı yaşanmakta olup konteynerlerin çoğu ABD hattında olduğundan bu navlun fiyatlarını doğrudan etkiliyor olduğunu söyleyebiliriz. Türk yatırımcılar içinse bir diğer sorun dozvala belgesi; bu bir kota anlaşması olup kotanın Avrupa menşeli firmalara nazaran daha az tutuluyor olması Türk ihracat ve lojistik firmalarını zorladığını söylemek mümkün.

Peki sizin çözüm önerileriniz nedir?

Öncelikle en az masraflı olan tren yolu taşımacılığının artması ve özendirilmesi gerektiğini düşünüyorum. Uluslararası kota ve taşıma belgeleri için kolaylıklar sağlanacak anlaşma ve mevzuat düzenlemelerine ihtiyaç duyulduğunu söyleyebiliriz.  Yine üniversitelerde bu alanda bölümler açılmış ve eğitim verilmekte olması oldukça önemli bir gelişme bu eğitimlerin ve uzmanlıkların yaygınlaştırılabileceği düşüncesindeyiz.